2013: een mooi muziekjaar

Het zijn niet per se de beste albums van het afgelopen jaar (ik zal zo hier en daar vast wel iets gemist hebben), maar het is een overzicht van de cd's die mij in 2013 het meest bekoorden. De volgorde van de lijst is - met uitzondering van nummer 1 en 2 - vrij willekeurig. Aangezien er in 2013 ook veel goeds van eigen bodem verscheen, volgt er een lijstje met mijn favoriete Nederlandse albums van het afgelopen jaar.

Dit is alles

Mooie docu vanavond bij BNN over Doe Maar, getiteld 'Dit is alles'. Ongekend wat deze band begin jaren tachtig teweegbracht bij (voornamelijk) twaalf tot zestienjarige meisjes. De romanticus Ernst Jansz tegenover de cynicus Henny Vrienten. Beiden waren even ambitieus en als de twee er niet uitkwamen, gaf de stem van gitarist en goedzak Jan Hendriks de doorslag. In de documentaire kijken de bandleden vrij nuchter en op relativerende toon terug op hun jaren in de meest succesvolle Nederlandse formatie aller tijden, vanaf de oprichting door Jansz en Hendriks tot aan het plotse einde. Voor Henny Vrienten kwam dat moment toen hij een zesjarige jongen in het publiek 'Je loopt je lul achterna' zag meezingen. Een nummer afkomstig van hun laatste album 4us dat een stuk donkerder en serieuzer was dan de voorgangers Skunk en Doris Day en andere stukken. Bedoeld om een ander publiek aan te spreken, maar dat mislukte dus. 'Doe maar net alsof' staat ook op 4us en is een van hun betere liedjes.  

Moi non plus

Je ontkomt er niet aan vandaag de dag: de Top 2000. Ik blijf er niet voor thuis, maar zo af en toe komt er best een leuk of anders wel verrassend plaatje voorbij. Zo verbaasde ik me in de auto, op weg naar Limburg, toch wel enigszins over 'Je t'aime mois non plus' van Serge Gainsbourg en Jane Birkin. Best scabreus eigenlijk, dat gehijg van madam Birkin. Dat het lied eind jaren zestig de nodige ophef veroorzaakte, kon ik me goed indenken. Het gerucht ging zelfs dat Gainsbourg en Birkin de liefde bedreven tijdens de opname. Twee jaar eerder nam Serge Gainsbourg het lied op met Brigitte Bardot, die hem had gevraagd het mooiste liefdeslied ooit te schrijven. De toenmalige echtgenoot van Bardot, Gunter Sachs (wie?), verzette zich echter tegen de release, dus die versie zag toentertijd niet (maar in 1986 wel) het licht. In 1969 verscheen de alom bekende uitvoering met Jane Birkin, met wie Gainsbourg op dat moment samen in een film speelde en die nogal onder de indruk was van de song. Momenteel is de dochter van het tweetal, Charlotte Gainsbourg, te bewonderen in een (naar het schijnt) nogal expliciete seksfilm van Lars von Trier, dat is dan wel weer pikant. Tijdens mijn middelbare schooltijd was 'Je t'aime mois non plus' een groot succes op de klassenavonden. Samen met Ravels 'Bolero' (dat ik op tape had en daar was ik trots op), 'One day in your life' van Michael Jackson en 'For your eyes only' van Sheena Easton was het (voor mij) de enige manier om dicht in de buurt van een meisje te komen. Ook zal ik de striptease van een blonde dame uit de examenklas op het jaarlijkse schoolfeest niet snel vergeten. Opgevoerd in een rode mini-jurk en in het lokaal waar ik normaliter lessen Aardrijkskunde volgde, pal voor mijn neus en die van mijn, eveneens nogal benauwde (brug)klasgenoten. Met dit lied als begeleiding, dat spreekt voor zich.

Bizar

Het Franse Noir Desir was een interessante band. Hun album Des visages des figures uit 2001, dat bol stond van onfranse, donkere alternatieve rock, heb ik vaak gedraaid. Met name vanwege 'Le Vent Nous Portera', maar er viel wel meer te genieten. In 2003 wordt frontman Bertrand Cantat tot acht jaar cel veroordeeld vanwege de doodslag op zijn vriendin, actrice Marie Trintignant. Wat er zich precies heeft voorgevallen die zomer in het Litouwse hotel zal wel nooit worden opgehelderd. Duidelijk is wel dat Cantat zijn vriendin dusdanig harde klappen gaf dat ze, na een paar dagen in coma te hebben gelegen, overlijdt. Op de begraafplaats Père-Lachaise in Parijs bezocht ik ooit nog haar graf. In 2007 komt Cantat voortijdig op vrije voeten. Hij mag weer muziek gaan maken, op één voorwaarde: dat hij in zijn liedjes niet verwijst naar die nacht in Vilnius. Alsof het verhaal nog niet bizar genoeg is, pleegt zijn nieuwe vrouw (en moeder van zijn twee kinderen) in 2010 zelfmoord. Ze zou Cantat in eerdere voicemailberichten 'gestoord' hebben genoemd. Tja, en dan lees je dat de man een nieuwe cd heeft uitgebracht (Horizons), beluister je een nummer ('Droit Dans Le Soleil') en denk je: prachtig.

La Chouffe

Anderhalve week geleden verblijdde Sinterklaas me (niet geheel onverwacht) met 'The Little Black Songbook', een fraai kleinood met de teksten en gitaarakkoorden van - maar liefst - tachtig songs van Tom Waits. Bedoeld om mijn gitaarspel en (met name) mijn zang wat aan te scherpen. Jammer dat het een pocketuitgave betreft, hetgeen tegelijk lezen en spelen er niet eenvoudiger op maakt. In een bijbehorend gedicht refereerde de Sint (alias mijn neefje) fijntjes aan een avond tijdens de familiebijeenkomst in de Ardennen van oktober dit jaar: na enige La Chouffes en rode wijntjes waagde ik het om een lied te willen spelen (ik meen 'Norwegian Wood'). Helaas kreeg ik de ene vinger niet meer voor de andere. Om over mijn stem nog maar te zwijgen. Een bijzondere gewaarwording, dat wel. Met het songbook kan ik mooi gaan oefenen en het is natuurlijk een legitieme reden om hier weer eens wat van Tom Waits te plaatsen.   

Zuid-Afrika

Dat Nelson Mandela is overleden, zal niemand zijn ontgaan. Vandaag vond in de stromende regen ("de poorten van de hemel staan open") in het voetbalstadion van Johannesburg de herdenkingsdienst plaats. Er is al genoeg gezegd en geschreven over zijn dood, dus dat zal ik niet meer doen. Ook uit Zuid-Afrika afkomstig is Gert Vlok Nel, een zanger/dichter over wie in 2006 de prachtige documentaire 'Beautiful in Beaufort-Wes' werd gemaakt. Zijn liedjes hebben niks van doen met de vrolijke, opzwepende muziek die je verwacht uit Zuid-Afrika. Ze zijn melancholisch en meanderend van aard en brengen je allengs in een soort van trance. Geen idee of Gert Vlok Nel in de smaak viel bij Nelson Mandela, maar dat zal toch wel.

Bellse Parese

Bellse Parese is de naam van een aandoening waarbij een deel van het gezicht van het ene op het andere moment verlamd raakt. Het overkwam de in Rotterdam woonachtige Bredase muzikant Flip Noorman, die zijn debuut-cd vernoemde naar dit lichamelijk ongemak. Noorman was voor mij een grote onbekende, maar de eerste kennismaking bevalt prima. Een rauwe stem, theatraal en duidelijk beïnvloed door Tom Waits en André Manuel. In de ballads  - waarin hij een heel ander gezicht (!) laat zien en klinkt als Boudewijn de Groot en Leonard Cohen -  vind ik Noorman minder overtuigend, maar in hoekige nummers als deze gaat hij lekker los.

Fernand

Een jaar en een dag geleden wijdde ik op dit weblog een stukje aan Jeroen Willems, die de dag ervoor (3 december 2012) plots was overleden aan een hartstilstand, op 50-jarige leeftijd. Gisteren was er bij de publieke omroep een passend eerbetoon aan de acteur/zanger. Eerst was er een documentaire te zien over het theaterstuk Twee Stemmen van Pier Paolo Pasolini, dat Willems niet alleen solo opvoerde, maar ook nog eens (behalve in het Nederlands) in het Frans en in het Duits. Hij reisde er de wereld mee rond. Fascinerend om te zien hoe hij in zijn eentje, liggend op bed (waarschijnlijk in een hotel), enorme lappen tekst instudeerde. Een intrigerende man: prachtig acteur, taalvirtuoos en charmeur, maar ook kwetsbaar: toen hij in 2012 eregast was op het Nederlands filmfestival en een Gouden Kalf in ontvangst nam, droeg hij de prijs op aan zijn vader die (toen Jeroen 15 jaar was) eveneens op 50-jarige leeftijd was overleden. Na de documentaire volgde een live-registratie van zijn Brel-interpretaties; vol bezieling en op geheel eigen wijze zong Jeroen Willems liedjes van de Vlaamse chansonnier. Ook een van mijn favorieten zat erbij: 'Fernand'. Het is jammer dat je hem slechts hoort.