Ongrijpbaar fenomeen

En toen was hij opeens dood. Ongrijpbaar was David Bowie altijd al en is hij ook gebleven, tot aan zijn (zelfgekozen?) einde en wel erg plotse, stoffelijke verdwijnen van de aardbodem bovendien. Talloos zijn de speculaties sinds die vroege maandagochtend van 11 januari, toen het nieuws bekend werd gemaakt. Heeft Bowie tot aan zijn overlijden de regie in handen gehouden (bekijk de videoclip van 'Lazarus', beluister de teksten bij zijn laatste album)? "Het is allemaal te toevallig", zo vond ook een diep bedroefde Nico Kruithof, eigenaar van Plaatboef Utrecht en groot Bowie-adept, die ik een week nadien interviewde. "Maar", zo voegde hij er aan toe: "misschien zijn het ook wel allemaal onzinverhalen." Dat kan ook nog altijd, maar het lijkt onwaarschijnlijk.

Ook Utrecht rouwt om David Bowie

Het overlijden van David Bowie laat ook muziekliefhebbers in Utrecht niet onberoerd. Als eerbetoon speelde het carillon van de Dom een aantal van zijn bekende liedjes, waaronder 'China Girl' en 'Space Oddity'.

Nico Kruithof, al zo'n 33 jaar het gezicht van Plaatboef Utrecht aan de Oudegracht, en groot Bowiekenner/fan bovendien, was er ook uitgenodigd om zijn verhaal te doen: "Het programma begon om elf uur, maar dan open ik altijd net mijn winkel. Ik kon er dus niet bij zijn helaas."

Schitterende zwanenzang

En dan komt een cd-recensie opeens in een heel ander daglicht te staan. Drie dagen na de release van zijn nieuwe album Blackstar overleed David Bowie, totaal onverwacht. Hij bleek al anderhalf jaar ziek te zijn, maar komt op de valreep van zijn monumentale carrière met een schitterende zwanenzang.

De verwijzingen waren talrijk, hoor en lees je nu overal. En inderdaad: Bowie stond zelf niet op de albumhoes afgebeeld, maar een zwarte ster. Bovendien is ook het boekje bij de cd gitzwart. En dan die laatste clip van 'Lazarus', waarin Bowie (die er ook wel erg oud uitziet) geblinddoekt op een bed ligt, met knopen op zijn ogen. "Look Up Here I am in Heaven, I've Got Scars That Can't Be Seen", zo vangt hij aan. Verderop zingt hij: "I'l Be Free, Just Like That Bluebird". Aan het eind van de clip stapt hij een houten kast in ...

De symboliek ligt er dik bovenop, ben je dan geneigd te zeggen. Maar er zijn natuurlijk wel meer kunstenaars die opzichtig flirten met/of verwijzen naar de dood. De timing van de release van Bowie's nieuwe album had in ieder geval niet beter gekozen kunnen worden: op zijn 69-jarige verjaardag. En gelukkig is Blackstar een machtig slotwoord geworden van de man die zoveel betekend heeft voor de popmuziek. De eerste twee singles, 'Blackstar' en 'Lazarus', waren al veelbelovend: het leek alsof Bowie iets van zijn oude magie had teruggevonden.

Bowie's vorige album The Next Day (zijn eerste in tien jaar) stamt uit 2013 en was welzeker een prettig teken van leven, maar kon toch niet tippen aan zijn beste werk. Het intrigerende, en bij vlagen experimentele Blackstar kan dat wel. En er belooft nog het een en ander aan te komen, want het aantal van zeven nummers op de cd is nog niet de helft van wat er in totaal is opgenomen, zo vertelde drummer Mark Guiliana onlangs in een interview met de Volkskrant.

Blackstar opent majestueus met de bijna tien minuten durende mysterieuze, bij vlagen zelfs sinistere titeltrack. Nerveuze drums, spooky geluiden en de gedragen zang van Bowie bepalen de toon. Opvallend is de prominente rol van de jazzy sax van Donny McCaslin, net als op de rest van het album overigens. Het tweede lied, het rusteloze 'Tis a Pity She Was a Whore', is niet het beste nummer op Blackstar en klinkt een beetje stuurloos. Het stemmige, mooi opgebouwde 'Lazarus' daarentegen is prachtig, met Bowie zelf op gitaar, en wederom bijzonder stijlvol ingekleurd door de saxofoon.

Het oudste nummer op Blackstar, 'Sue (Or In A Season of Crime)' klinkt prettig hectisch en experimenteel. Bowie zingt er lijzig, maar groots overheen. Oosters van klankkleur is het fraaie 'Girl Loves Me', dat refereert aan eerdere exotische nummers van Bowie als 'Yassassin' (van Lodger) en 'The Secret Life of Arabia' (van Heroes). De twee slotnummers 'Dollar Days' en 'I Can't Give Everything Away' (een titel met een macabere naklank) zijn redelijk traditionele, maar prima Bowie-ballads, met opnieuw mooi saxofoonwerk. 

En dat was dat: het einde van een imposant oeuvre. Nu is het afwachten totdat de nummers die nog op de plank lagen voor Blackstar in de openbaarheid verschijnen. Postuum, het is niet anders … 

Eerder verschenen op KindaMuzik.

Utrechtse auteur stelt omvangrijke piratenencyclopedie samen

Tijdens zijn reizen over de wereldzeeën verzamelde maritiem auteur Arne Zuidhoek de info voor een lijvige encyclopedie: 'Pirate Encyclopedia: Deprived of God and Country': "Piraterij gaat niet over een of andere gek met een ooglap en een piraat op de schouder."

Zelf maakte Zuidhoek ooit in India aan den lijve een - bescheiden - aanval van piraterij mee: "'s Nachts braken twee jongetjes een paar containers open op een schip waar ik toen te gast was. Maar dat was eigenlijk maar een kleinschalige actie." In de piraterij wordt onderscheid gemaakt tussen "kleine" en "grote jongens", doceert Zuidhoek: "De kleine jongens, zonder enige opvoeding en opleiding, noemen we piraten. De grote jongens worden later generaal, pioniers en volkshelden. De kleine jongens blijven eeuwig piraat. Over hen gaat dit boek."