Een ode aan de schrijfmachine

Omdat er vroeger op school geklaagd werd over zijn handschrift, kochten de ouders van Ingmar Heytze een schrijfmachine. Dat was voor de Utrechtse dichter het begin van een levenslange fascinatie en verzamelwoede, die uiteindelijk resulteerden in het boek 'Tien vingers blind, een ode aan de schrijfmachine'.

Je bent met dichten begonnen op een schrijfmachine?
"Ja, mijn eerste gedicht schreef ik op een oud elektrisch exemplaar. Ik was vijftien en het was eigenlijk niet de bedoeling dat ik er gedichten op zou gaan schrijven. Hij was aangeschaft om huiswerk op te maken. Mijn ouders hadden de schrijfmachine tweedehands voor me gekocht bij een winkel in kantoorbenodigdheden, op de Amsterdamsestraatweg. Maar zodra ik al dat gezoem en geratel hoorde, was ik verkocht, en schreef ik de eerste jaren al mijn gedichten erop."

Wat was jij gaan doen als de schrijfmachine nooit was uitgevonden?
"Precies hetzelfde, maar dan een stuk minder goed leesbaar."

Had je ooit zo'n fascinatie ervoor ontwikkeld als je een leesbaar handschrift had gehad?
"Goed punt! Misschien niet. Aan de andere kant zit de aanleg voor fascinatie ook wel in me, en voor het aanleggen van verzamelingetjes. Ik heb het ook met gitaren."

Wat is je favoriete schrijfmachine?
"De Olympia SM-9, omdat de schrijver Paul Auster die gebruikt. Goede tweede: de Lettera 32 (die is meer draagbaar). En natuurlijk mijn Triumph Adler Gabriele 5000, waarop alles voor mij is begonnen."

In je boek maak je de vergelijking tussen een schrijfmachine en een karabijn …
"Niet alleen kun je een schrijfmachine heel redelijk gebruiken als fysiek wapen en schild. Onder de juiste handen is het ook een subversief stuk gereedschap, een wapen om gedachten mee te laten materialiseren. Verder heeft de mechanische ervaring van snel en hard op een schrijfmachine typen iets gewelddadigs, alsof je bezig bent een liquidatie uit te voeren met een kogelregen. Niet voor niets had ik bij mijn eerste elektrische schrijfmachine het gevoel dat de letters in het papier werden gemitrailleerd."

Wat is voor jou het mooiste boek of de beste film over de schrijfmachine?
"Das Leben der Anderen uit 2006. Omdat die film vooruitwijst naar de huidige opleving van schrijfmachines. Behalve hipsters, bloemenkinderen nieuwe stijl en schrijvers die een social media-arm dieet willen proberen, zijn er ook mensen die off the grid willen en niet, of zo min mogelijk, nagetrokken willen worden door instanties. Schrijfmachines kunnen daarbij helpen."

Tik je er eigenlijk nog wel eens een stukje op?
"Soms, minder vaak dan ik zou willen. Het is vrij veel herrie, en ik werk vooral als de kinderen slapen."

Aan het eind van dit boek zeg je dat je je verzameling wil gaan verkopen. Hoever ben je daarmee?
"Ik heb er nog drie. Nee, vier. Ik moet eerlijk zijn. Maar dat is omdat ik er een cadeau kreeg naar aanleiding van het boekje!"

Eerdere publicatie in het Stadsblad.